YENİ DELHİ: Uluslararası Para Fonu’ndan (IMF) yetkililer, Kasım ayından bu yana durmuş olan 7 milyar dolarlık kurtarma paketinden önemli fonların serbest bırakılması konusunda Pakistan hükümetiyle görüşmelere başlamak üzere Salı günü İslamabad’a indi.
Finansmanı serbest bırakmak, yalnızca üç haftalık ithalatı karşılamaya yetecek kadar döviz rezervine sahip olan Pakistan için kritik öneme sahip. Akaryakıt, ithalat faturasının büyük bölümünü oluşturuyor.
Pakistan, geçen yıl 1 milyar dolar daha eklenen 2019’da 6 milyar dolarlık bir IMF kurtarma paketi sağladı. Bu, IMF’nin ödemeler dengesi kriziyle karşı karşıya kalan ülkelere yardımcı olmak için tasarlanan Genişletilmiş Fon İmkanına ilişkin dokuzuncu gözden geçirmesi.
IMF, yerel para birimi için piyasa tarafından belirlenen bir döviz kuru ve akaryakıt sübvansiyonlarının hafifletilmesi de dahil olmak üzere kurtarma müzakerelerinin yeniden başlatılması için çeşitli koşullar belirledi.
Pakistan, IMF kurtarma paketini güvence altına almak için birkaç adım atıyor:
- Maliye Bakanı Ishaq Dar, IMF Pakistan Misyon Şefi Nathan Porter ile bir araya geldi ve ona “mali ve ekonomik reformlar ve hükümetin çeşitli sektörlerde aldığı önlemler” hakkında bilgi verdi.
- Geçen hafta Pakistan, rupi üzerindeki yapay sınırı kaldırdı ve Pazartesi gününe kadar ABD doları karşısında %20’lik bir değer kaybıyla sonuçlandı.
- Ayrıca, artışın daha yüksek küresel enerji maliyetlerine yanıt olduğunu söyleyerek yakıt fiyatlarını %16 artırdı.
- Merkez bankası ayrıca, Ocak ayında %24-26’ya ulaşması beklenen rekor yüksek enflasyonla mücadele etmek için bu ay faiz oranlarını 100 baz puan artırdı.
- Başbakan Şehbaz Şerif, Ekim ayında yapılacak seçimler öncesinde tepki çekeceği korkusuyla IMF’nin talep ettiği vergi artışlarına ve sübvansiyon kesintilerine aylarca direndi.
- Ancak son günlerde, ulusal iflas ihtimalinin belirmesi ve hiçbir dost ülkenin daha az acı verici kurtarma paketleri uygulamaya istekli olmaması nedeniyle, İslamabad baskıya boyun eğmeye başladı.
Artık temel gıda maddeleri ve ilaçlar dışında akreditif vermiyor ve Karaçi limanında ülkenin artık karşılayamayacağı malzemelerle dolu binlerce nakliye konteynırı biriktiriyor.
Yiyecek ve yakıt sıkıntısı
Endüstri, ithalat ablukası ve rupinin muazzam devalüasyonu ile harap oldu. Kamu inşaat projeleri durduruldu, tekstil fabrikaları kısmen kapandı ve yerli yatırımlar yavaşladı.
Karaçi’nin merkezinde, marangozlar ve boyacılar da dahil olmak üzere düzinelerce gündelikçi, sergilenen aletlerle asla gelmeyecek işler için bekliyor.
Yoldan geçen birinin bağışladığı plastik poşetten biryani yiyen 55 yaşındaki duvar ustası Zafar Iqbal, “Dilenci sayısı arttı ve işçi sayısı azaldı” dedi.
Benzin istasyonunda dul bir kadın ve oğlu, çift günde sadece iki öğün yemek yemelerine rağmen, motosikletleri için her birkaç yüz rupi (75 sent) yakıtın değerli olduğunu söyledi.
İkinci adını vermeyi reddeden Ulfat, “Maliyetler o kadar yüksek ki, geç kahvaltı ve ikinci öğün saat yedide yiyoruz, arada hiçbir şey yok” dedi.
Pakistan birçok cephede mücadele ediyor. Ülke, geçen yaz topraklarının üçte birini sular altında bırakan benzeri görülmemiş seller ve Afganistan sınırı yakınında kötüleşen güvenlik durumu nedeniyle harap oldu.
Geçen hafta, maliyet düşürücü bir önlemin ardından elektrik şebekesinin kesintiye uğraması nedeniyle tüm ülke elektrik kesintisine uğradı.
Dış borç
Pakistan, sonsuz bir dış borç geri ödeme döngüsüne kilitlendi.
Devlet bankası başkanı Jamil Ahmed geçen ay yaptığı açıklamada, ülkenin Haziran ayındaki mali yılın bitiminden önce 33 milyar dolar kredi ve diğer dış ödemeler borcu olduğunu söyledi.
Diplomatik bir saldırı, borç veren ülkeler aracılığıyla 4 milyar doların kanalize edildiğini gördü ve 8,3 milyar dolar hala müzakere masasında.
Siyasi kaos
Eski Başbakan İmran Han’ın iktidar koalisyonuna erken seçim çağrısı yapması için baskı yapmasıyla birlikte, çökmekte olan ekonomi, ülkenin siyasi kaosunu yansıtıyor.
Geçen yıl güvensizlik oylamasıyla görevden alınan Khan, 2019’da IMF’nin milyar dolarlık kredi paketini müzakere etmişti.
Ancak sübvansiyonları ve hayat pahalılığı krizini hafifleten piyasa müdahalelerini kesme sözlerinden caydı ve programı oyaladı.
Bu, çoğu insanın kırsal yoksulluk içinde yaşadığı, iki düzineden fazla IMF anlaşmasının on yıllar boyunca arabuluculukla yapılıp sonra bozulduğu Pakistan’da yaygın bir model.