Şansölye Çin'e ikinci ziyaretine çok zaman ayırıyor. Ancak Ukrayna ihtilafından Tayvan'a yönelik tehditlere ve sübvansiyonlu elektrikli arabalara kadar tartışılacak çok şey var.
Şansölye Olaf Scholz hiçbir seyahatte tek bir ülkeye bu kadar ilgi göstermemişti. Pazar sabahından Salı akşamına kadar üç tam gün boyunca Çin'de olacak ve üç büyük şehre gidecek.
Başkent Pekin'in yanı sıra, merkez ve çevre bölgelerde 32 milyon nüfusuyla muhtemelen dünyanın en kalabalık şehri olan Chongqing'e ve ekonomik metropol Şangay'a gidiyoruz. Pekin'deki görüşmeleri sırasında Şansölye'nin yanında üç bakan bulunacak ve gezi boyunca bir düzine kadar üst düzey yönetici ona eşlik edecek.
Demokratik ada cumhuriyeti Tayvan'ı tehdit eden, Rusya'ya sadık kalan ve kendi ülkesindeki muhaliflere ve etnik azınlıklara karşı sert önlemler alan bir ülke için bu çaba neden?
Trafik ışığı hükümetinin geçen yaz uzun tartışmaların ardından üzerinde mutabakata vardığı Çin stratejisi, Çin'in “aynı zamanda bir ortak, bir rakip ve sistemik bir rakip” olduğunu söylüyor. Bu anlamda, bir Şansölye'nin Çin ziyareti, ekonomik çıkarların korunması ile herhangi bir noktada net bir duruş sergileme ihtiyacı arasında her zaman zor bir denge kurma eylemidir.
Açılış ziyareti sadece bir günlük geziydi
Bu, Şansölye'nin Aralık 2021'de yemin etmesinden bu yana Çin'e yaptığı ikinci ziyaret. Kasım 2022'deki açılış ziyareti, devam eden korona salgını nedeniyle yalnızca günlük bir geziydi. Bu kez, Pekin'de devlet ve parti lideri Xi Jinping ve Başbakan Li Qiang ile yaptığı siyasi görüşmelerin yanı sıra, Alman şirketlerinin yerlerini ziyaret etmek ve öğrencilerle bir şeyler tartışmak için üç gününü ayıracak. Chongqing'de Yangtze Nehri üzerinde tekne turu yapmak için bile zaman vardır.
Şansölye'nin bir ülkeye yaptığı benzer kapsamlı tek seyahat, Kanada'ya yaptığı açılış ziyaretiydi; burada Scholz da geçen yıl Ağustos ayında üç yerde durdu, ancak toplamda yalnızca yaklaşık 48 saat kaldı. Scholz gezisini daha önceki Çin gezileriyle karşılaştırırsanız, artık o kadar abartılı görünmüyor. Helmut Kohl, Gerhard Schröder ve Angela Merkel'de de Çin gezisinin sadece Pekin'le sınırlı olmaması gerektiği zaten geçerliydi.
Schröder'in yanında 50 yönetici daha vardı
Bir iş heyetinin eşlik etmesi de standarttır. Schröder bazen 50 yöneticiyi yanına alıyor, ancak eve bagajında milyar dolarlık sözleşmelerle dönüyordu. Merkel'in iş heyetinde genellikle 20 ila 25 yönetici yer alıyordu.
Scholz'la işler biraz daha mütevazı. Gezinin bir satış etkinliği olarak görülmesini istemiyor. Son olarak hükümeti, Ukrayna saldırısı sonrasında Rusya'nın gaz arzında yaşanan kesintiye benzer sert bir uyanışın önüne geçmek için Çin'e ekonomik bağımlılığı azaltmayı amaçlıyor.
Ancak bu strateji Alman ekonomisi için pek işe yaramıyor. Çin'deki yaklaşık 5.000 Alman şirketi daha çok haksız rekabet koşullarından, ihracatçılar ise satış rakamlarının düşmesinden kaygılı. Tersine, ucuz Çin elektrikli arabaları Avrupa pazarını dolduruyor. Bu nedenle AB Komisyonu olası yasadışı sübvansiyonlara ilişkin bir soruşturma başlattı. Bunun karşı önlemlerle sonuçlanması halinde, özellikle Alman otomobil üreticileri bunun bir ticaret savaşını tetikleyebileceğinden korkuyor. Şansölye Pekin'de bu konuda bir tavır almak zorunda kalacak.
Ukrayna: Çin'in barış zirvesindeki kritik rolü
Ancak gezinin tamamı ekonomiyle ilgili değil. Şansölye'nin bir buçuk yıl önce Pekin'e yaptığı açılış ziyaretinin başarısı olarak kalan şey, Scholz ile görüşmesinin ardından Xi'nin Rusya'nın nükleer silah kullanma tehdidine karşı çıkmasıydı. Bu seferki konu muhtemelen diğer şeylerin yanı sıra, Haziran ortasında İsviçre'de yapılması planlanan Ukrayna barış konferansıyla ilgili olacak. Olası başarı Çin'in katılımına bağlıdır. Scholz'un tartışmalarında tam olarak bunu öne sürmesi muhtemeldir.
Çin, Rusya'nın kilit müttefiki olmaya devam ediyor ve çatışmayı sona erdirecek bir süreç başlatmaya çalışıyor. Geçtiğimiz yıl Çin yönetimi bu konuyla ilgili bir görüş belgesi sundu ve özel elçisi Li Hui'yi Avrupa'ya iki kez, en son Mart ayında gönderdi.
Ancak Çin'in Rusya'ya askeri açıdan da kullanılabilecek mallar sağladığından da şüpheleniliyor. Bu da ziyaret sırasında bir konu haline gelebilir. Scholz, geziden önce günlük gazeteye verdiği demeçte, “Bu, Çin'in komşusu Ukrayna'ya karşı acımasız bir savaş yürütmesinde Rusya'yı desteklememesiyle ilgili.” dedi. “Çin aynı zamanda bu anlamsız emperyalist savaşın sona ermesi gerektiğini de açıkça belirtebilir.”
Tayvan: Çin'in tehditleri devam ediyor
Tayvan söz konusu olduğunda Scholz'un ada cumhuriyetine karşı güç kullanımına karşı uyarısını tekrarlaması muhtemel. Tayvan'ın Almanya'daki temsilcisi Jhy-Wey Shieh, Şansölye'nin son ziyaretinden bu yana Çin tehditlerinin arttığından şikayet ediyor. “Belki de Çinliler o zamanlar vurulmayı gerçekten anlamamışlardı” diyor. Bu nedenle, “Bay Scholz bunu bir kez daha açık ve sade bir dille söyleseydi fena olmazdı.”
İnsan hakları: Scholz “eşit şartlarda diyalog” istiyor
Ve her gezide olduğu gibi insan hakları meselesi de var; örneğin Sincan'daki Müslüman Uygur azınlığa mensup kişilere karşı misillemeler. “Benim için eşit şartlarda diyalog, bu tür konular hakkında açıkça konuşmak anlamına geliyor. Selefim de aynısını yaptı” diyor Scholz.
Ancak Alman insan hakları örgütleri bu duruma şüpheyle yaklaşıyor. Tibet Girişimi Almanya'sından David Missal, “İzlenimimiz, insan haklarının Olaf Scholz için pek bir öncelik olmadığı yönünde” diyor. Kendisi, Scholz'un seyahatten önce insan hakları örgütleriyle görüşmeleri reddettiğinden ve Çin telekomünikasyon grubu Huawei'nin Alman 5G ağından hariç tutulmasına karşı çıkan Ulaştırma Bakanı Volker Wissing gibi “Çin dostu bakanları” yanına aldığından şikayetçi.
Missal, federal hükümetin Çin stratejisinin insan hakları için çalışmak ve Çin'e daha az bağımlılık sağlamak istediğini belirtiyor. “Scholz'un Çin gezisi tam tersi yöne işaret ediyor.”
Alman siyasetçilerin tepkileri
Yeşiller Partisi lideri Omid Nouripour, Scholz'u Çin ziyareti öncesinde kendinden emin görünmeye çağırdı. Nouripour ntv.de (Cumartesi) “Çin, yalnızca kendi çıkarlarınızı net bir şekilde formüle etmeniz ve kendi değerlerinizin arkasında durmanız durumunda karşı tarafı ciddiye alır” dedi. Scholz'un aynı zamanda zorlu ve tartışmalı konuları da ele alacağını varsayıyor. Nouripour örnek olarak Çin'in Rusya ile ilişkilerini gösterdi. Nouripour, “Çin'in, Kuzey Kore ve İran aracılığıyla doğrudan veya dolaylı olarak Rusya'nın savunma sanayisini desteklemesi söz konusu olmamalıdır. Bu aynı zamanda güvenlik çıkarlarımızı da etkileyecektir.” dedi.
Çin hükümeti Rusya ile kendi uzun vadeli hedeflerinin peşinde koşuyor. Nouripour, “Pekin'in, Rusya'nın petrol ve gaz için ucuz, nispeten ayrıcalıklı bir benzin istasyonu haline gelmesinde çıkarı var” dedi. Alman-Çin parlamento grubunun başkan yardımcısı Boris Mijatoviç, Scholz'un uluslararası kurallara dayalı düzenin önemini ele alması gerektiği konusunda uyardı. Funke medya grubunun Yeşil politikacısı, “Ayrıca, Komünist Partinin Sincan ve Tibet'te gerçekleştirdiği insan hakları ihlallerinin yanı sıra Hong Kong'daki gelişmelerin Şansölye tarafından ele alınması gerektiği açıktır” dedi.
Eğitim Bakanı Bettina Stark-Watzinger de Çin ile ilişkilerde saflığa karşı uyardı. FDP'li siyasetçi, Almanya yazı işleri ağına (Haberler) şunları söyledi: “Çin devleti, bilimden ve yapay zeka gibi yeni teknolojilerden elde edilen bulguları yalnızca halkının yararı için değil, aynı zamanda gözetim, kontrol ve nüfuz için de kullanıyor.” Fikri mülkiyetin korunması ve verilerin kullanımı Çin için hâlâ sorunlu. “Çin ile işbirliği yaparken her zaman bu risklerin farkında olmalısınız.”
dpa
#Konular
Şansölye Olaf Scholz hiçbir seyahatte tek bir ülkeye bu kadar ilgi göstermemişti. Pazar sabahından Salı akşamına kadar üç tam gün boyunca Çin'de olacak ve üç büyük şehre gidecek.
Başkent Pekin'in yanı sıra, merkez ve çevre bölgelerde 32 milyon nüfusuyla muhtemelen dünyanın en kalabalık şehri olan Chongqing'e ve ekonomik metropol Şangay'a gidiyoruz. Pekin'deki görüşmeleri sırasında Şansölye'nin yanında üç bakan bulunacak ve gezi boyunca bir düzine kadar üst düzey yönetici ona eşlik edecek.
Demokratik ada cumhuriyeti Tayvan'ı tehdit eden, Rusya'ya sadık kalan ve kendi ülkesindeki muhaliflere ve etnik azınlıklara karşı sert önlemler alan bir ülke için bu çaba neden?
Trafik ışığı hükümetinin geçen yaz uzun tartışmaların ardından üzerinde mutabakata vardığı Çin stratejisi, Çin'in “aynı zamanda bir ortak, bir rakip ve sistemik bir rakip” olduğunu söylüyor. Bu anlamda, bir Şansölye'nin Çin ziyareti, ekonomik çıkarların korunması ile herhangi bir noktada net bir duruş sergileme ihtiyacı arasında her zaman zor bir denge kurma eylemidir.
Açılış ziyareti sadece bir günlük geziydi
Bu, Şansölye'nin Aralık 2021'de yemin etmesinden bu yana Çin'e yaptığı ikinci ziyaret. Kasım 2022'deki açılış ziyareti, devam eden korona salgını nedeniyle yalnızca günlük bir geziydi. Bu kez, Pekin'de devlet ve parti lideri Xi Jinping ve Başbakan Li Qiang ile yaptığı siyasi görüşmelerin yanı sıra, Alman şirketlerinin yerlerini ziyaret etmek ve öğrencilerle bir şeyler tartışmak için üç gününü ayıracak. Chongqing'de Yangtze Nehri üzerinde tekne turu yapmak için bile zaman vardır.
Şansölye'nin bir ülkeye yaptığı benzer kapsamlı tek seyahat, Kanada'ya yaptığı açılış ziyaretiydi; burada Scholz da geçen yıl Ağustos ayında üç yerde durdu, ancak toplamda yalnızca yaklaşık 48 saat kaldı. Scholz gezisini daha önceki Çin gezileriyle karşılaştırırsanız, artık o kadar abartılı görünmüyor. Helmut Kohl, Gerhard Schröder ve Angela Merkel'de de Çin gezisinin sadece Pekin'le sınırlı olmaması gerektiği zaten geçerliydi.
Schröder'in yanında 50 yönetici daha vardı
Bir iş heyetinin eşlik etmesi de standarttır. Schröder bazen 50 yöneticiyi yanına alıyor, ancak eve bagajında milyar dolarlık sözleşmelerle dönüyordu. Merkel'in iş heyetinde genellikle 20 ila 25 yönetici yer alıyordu.
Scholz'la işler biraz daha mütevazı. Gezinin bir satış etkinliği olarak görülmesini istemiyor. Son olarak hükümeti, Ukrayna saldırısı sonrasında Rusya'nın gaz arzında yaşanan kesintiye benzer sert bir uyanışın önüne geçmek için Çin'e ekonomik bağımlılığı azaltmayı amaçlıyor.
Ancak bu strateji Alman ekonomisi için pek işe yaramıyor. Çin'deki yaklaşık 5.000 Alman şirketi daha çok haksız rekabet koşullarından, ihracatçılar ise satış rakamlarının düşmesinden kaygılı. Tersine, ucuz Çin elektrikli arabaları Avrupa pazarını dolduruyor. Bu nedenle AB Komisyonu olası yasadışı sübvansiyonlara ilişkin bir soruşturma başlattı. Bunun karşı önlemlerle sonuçlanması halinde, özellikle Alman otomobil üreticileri bunun bir ticaret savaşını tetikleyebileceğinden korkuyor. Şansölye Pekin'de bu konuda bir tavır almak zorunda kalacak.
Ukrayna: Çin'in barış zirvesindeki kritik rolü
Ancak gezinin tamamı ekonomiyle ilgili değil. Şansölye'nin bir buçuk yıl önce Pekin'e yaptığı açılış ziyaretinin başarısı olarak kalan şey, Scholz ile görüşmesinin ardından Xi'nin Rusya'nın nükleer silah kullanma tehdidine karşı çıkmasıydı. Bu seferki konu muhtemelen diğer şeylerin yanı sıra, Haziran ortasında İsviçre'de yapılması planlanan Ukrayna barış konferansıyla ilgili olacak. Olası başarı Çin'in katılımına bağlıdır. Scholz'un tartışmalarında tam olarak bunu öne sürmesi muhtemeldir.
Çin, Rusya'nın kilit müttefiki olmaya devam ediyor ve çatışmayı sona erdirecek bir süreç başlatmaya çalışıyor. Geçtiğimiz yıl Çin yönetimi bu konuyla ilgili bir görüş belgesi sundu ve özel elçisi Li Hui'yi Avrupa'ya iki kez, en son Mart ayında gönderdi.
Ancak Çin'in Rusya'ya askeri açıdan da kullanılabilecek mallar sağladığından da şüpheleniliyor. Bu da ziyaret sırasında bir konu haline gelebilir. Scholz, geziden önce günlük gazeteye verdiği demeçte, “Bu, Çin'in komşusu Ukrayna'ya karşı acımasız bir savaş yürütmesinde Rusya'yı desteklememesiyle ilgili.” dedi. “Çin aynı zamanda bu anlamsız emperyalist savaşın sona ermesi gerektiğini de açıkça belirtebilir.”
Tayvan: Çin'in tehditleri devam ediyor
Tayvan söz konusu olduğunda Scholz'un ada cumhuriyetine karşı güç kullanımına karşı uyarısını tekrarlaması muhtemel. Tayvan'ın Almanya'daki temsilcisi Jhy-Wey Shieh, Şansölye'nin son ziyaretinden bu yana Çin tehditlerinin arttığından şikayet ediyor. “Belki de Çinliler o zamanlar vurulmayı gerçekten anlamamışlardı” diyor. Bu nedenle, “Bay Scholz bunu bir kez daha açık ve sade bir dille söyleseydi fena olmazdı.”
İnsan hakları: Scholz “eşit şartlarda diyalog” istiyor
Ve her gezide olduğu gibi insan hakları meselesi de var; örneğin Sincan'daki Müslüman Uygur azınlığa mensup kişilere karşı misillemeler. “Benim için eşit şartlarda diyalog, bu tür konular hakkında açıkça konuşmak anlamına geliyor. Selefim de aynısını yaptı” diyor Scholz.
Ancak Alman insan hakları örgütleri bu duruma şüpheyle yaklaşıyor. Tibet Girişimi Almanya'sından David Missal, “İzlenimimiz, insan haklarının Olaf Scholz için pek bir öncelik olmadığı yönünde” diyor. Kendisi, Scholz'un seyahatten önce insan hakları örgütleriyle görüşmeleri reddettiğinden ve Çin telekomünikasyon grubu Huawei'nin Alman 5G ağından hariç tutulmasına karşı çıkan Ulaştırma Bakanı Volker Wissing gibi “Çin dostu bakanları” yanına aldığından şikayetçi.
Missal, federal hükümetin Çin stratejisinin insan hakları için çalışmak ve Çin'e daha az bağımlılık sağlamak istediğini belirtiyor. “Scholz'un Çin gezisi tam tersi yöne işaret ediyor.”
Alman siyasetçilerin tepkileri
Yeşiller Partisi lideri Omid Nouripour, Scholz'u Çin ziyareti öncesinde kendinden emin görünmeye çağırdı. Nouripour ntv.de (Cumartesi) “Çin, yalnızca kendi çıkarlarınızı net bir şekilde formüle etmeniz ve kendi değerlerinizin arkasında durmanız durumunda karşı tarafı ciddiye alır” dedi. Scholz'un aynı zamanda zorlu ve tartışmalı konuları da ele alacağını varsayıyor. Nouripour örnek olarak Çin'in Rusya ile ilişkilerini gösterdi. Nouripour, “Çin'in, Kuzey Kore ve İran aracılığıyla doğrudan veya dolaylı olarak Rusya'nın savunma sanayisini desteklemesi söz konusu olmamalıdır. Bu aynı zamanda güvenlik çıkarlarımızı da etkileyecektir.” dedi.
Çin hükümeti Rusya ile kendi uzun vadeli hedeflerinin peşinde koşuyor. Nouripour, “Pekin'in, Rusya'nın petrol ve gaz için ucuz, nispeten ayrıcalıklı bir benzin istasyonu haline gelmesinde çıkarı var” dedi. Alman-Çin parlamento grubunun başkan yardımcısı Boris Mijatoviç, Scholz'un uluslararası kurallara dayalı düzenin önemini ele alması gerektiği konusunda uyardı. Funke medya grubunun Yeşil politikacısı, “Ayrıca, Komünist Partinin Sincan ve Tibet'te gerçekleştirdiği insan hakları ihlallerinin yanı sıra Hong Kong'daki gelişmelerin Şansölye tarafından ele alınması gerektiği açıktır” dedi.
Eğitim Bakanı Bettina Stark-Watzinger de Çin ile ilişkilerde saflığa karşı uyardı. FDP'li siyasetçi, Almanya yazı işleri ağına (Haberler) şunları söyledi: “Çin devleti, bilimden ve yapay zeka gibi yeni teknolojilerden elde edilen bulguları yalnızca halkının yararı için değil, aynı zamanda gözetim, kontrol ve nüfuz için de kullanıyor.” Fikri mülkiyetin korunması ve verilerin kullanımı Çin için hâlâ sorunlu. “Çin ile işbirliği yaparken her zaman bu risklerin farkında olmalısınız.”
dpa
#Konular